Ayak terlemesi neden olur? Tedavisi nasıldır?

Ayaklarımızın terlemesi esasen normal bir durumdur. Ancak günlük yaşantıda sıkıntılara yol açacak kadar fazla oranda terleme, aşırı terleme olarak adlandırılır ve bir rahatsızlık durumudur. Kadınlara oranla erkeklerde daha sık görülür ve en çok genç yetişkinlerde rastlanır. Nüfusun yüzde 2-3’ünde görülen bir durumdur.

Ayaklarda aşırı terleme ayak tabanında görülmektedir. Ayak terlemesi fazla olduğu zaman ayakta kokuya, mantara ve deri hastalıklarına yol açabilir. Her bir ayakta 250 bin ter bezi bulunur, her ayaktan günde yaklaşık çeyrek litre ter çıkışı gerçekleşir. Ayaklarımız her an terlemektedir ve bakteriler ayağımızda normal olarak bulunmaktadır.

Birçok insanın ayağındaki ter kendiliğinden buharlaşır, ancak bazı insanlarda bu ter, ter bezlerinde sıkışıp kalır ve bakterilerin yayılmasına sebep olur. Bu da normalden fazla ter üreten bireyler için son derece sıkıntılı bir durumdur.

Ayak terlemesi neden olur?

Ayak terlemesinin birçok sebebi olabilir. Ayak terlemesi genellikle duygusal ya da fiziksel stres kaynaklı olsa da başka sebeplerden de kaynaklanabilir:

1) Genetik yatkınlık

Ayak terlemesinin genlerle aktarıldığı düşünülmektedir. Genellikle ayakları fazla terleyen bireylerin ailesinde de aynı sorun görülür.

2) Vücuttaki toksin seviyesi

Toksinler yediğimiz gıdalar ile vücudumuza girer ve genellikle işlenmiş gıdalarda toksin bulunmaktadır. Alkol de toksin sayılır. Eğer hareketsiz bir yaşam tarzı benimsenmişse ve egzersiz yapılmıyorsa bu toksinler vücutta birikip ayakla beraber vücudun birçok yerinde terlemeye yol açabilir.

3) Kıyafetler

Kullandığınız çorap ve ayakkabıların türü de ayak terlemesini etkiler. Naylon ve polyester çoraplar, plastik ya da sentetik kumaştan elde edilen ayakkabılar terin buharlaşmasını engeller ve ayakta daha çok terleme ve ayak kokusuna yol açar. Ayrıca bu ürünler ayağın nemli kalmasına sebep olduklarından ayakta mantar ve tırnak mantarına yol açar.

4) Kilo

Aşırı kilolu olmak ya da obezite de aşırı terlemeye yol açan sebeplerdir.

5) Sempatik sinir sistemi 

Ayakta bulunan sempatik sinir sisteminin ya da ter bezlerinin çok aktif bir şekilde çalışması da ayak terlemesine yol açabilir.

6) Antidepresanlar

Bazı antidepresanların vücut ısısını ve terlemeyi artırdığı bilinmektedir. Eğer ayak terlemesi antidepresanlardan kaynaklanıyorsa ilaç ile tedavi edilebilir.

7) Bazı hastalıklar 

Ayak terlemesi bazı hastalıkların da habercisi olabilir. Bu durum çok sık yaşanmaz ve eğer hastalık kaynaklı ise tüm vücutta aşırı terleme görülür.

Ayak terlemesi hangi hastalığın belirtisidir?

Aşağıdaki hastalıkların ayakta ve vücut genelinde aşırı terlemeye yol açtığı bilinmektedir:

• Diyabet
• Menopoz dönemi ateş basması
• Tiroit hastalıkları
• Kan şekerinin düşük olması
• Bazı kanser çeşitleri
• Kalp krizi
• Sinir sistemi rahatsızlıkları
• Enfeksiyonlar

Ayak terlemesi nasıl önlenir?

Eğer aşırı terleme probleminiz yoksa, ayaklarınız belli bir oranda terliyor ve kokuya yol açıyorsa aşağıdaki yöntemleri uygulayabilirsiniz:

• Ayaklarınızın nefes almasına imkan sağlayan ayakkabıları tercih edin, plastik ayakkabılardan uzak durun
• Ayaklarınızı duştan sonra ya da yıkadıktan sonra çok iyi kurulayın, gerekirse saç kurutma makinesi ile kurutun ve ayak tabanlarınıza antiperspirant (ter önleyici) ürünler sürün
• Ayaklar için yapılmış pudraları ya da mantar önleyici spreyleri kullanın
• Ayaklarınızı her gün yıkayın, özellikle parmak aralarının temizlenmesine dikkat edin
• Aynı ayakkabıyı iki gün üst üste giymemeye çalışın
• Çorabınızı en az günde bir kez değiştirin
• Ayaklarınızı yıkarken çay ağacı, okaliptüs gibi yağlar içeren sabunları tercih edin
• Yün ve pamuklu çoraplar tercih edin, naylon çoraplardan uzak durun.

Ayak terlemesi tedavisi

Eğer ayak terlemesi altta yatan başka bir hastalıktan kaynaklanıyorsa ilk olarak bu hastalık tedavi edilmelidir. Eğer ayak terlemesine yol açan bir durum saptanamadıysa tedavi aşırı terlemeyi kontrol altına almaya yöneliktir. Bazen birden çok tedavi türü uygulanabilir. Tedaviler aşırı terleme sorununu ortadan kaldırsa da sorun daha sonra tekrarlayabilir.

1) Ayak terlemesi için ilaç

Ayak terlemesi tedavisinde kullanılan ilaçlar şunlardır:

• Reçeteli antiperspirant ürünler. Doktorunuz içeriğinde alüminyum klorür olan antiperspirantlar ürünleri (krem, deodorant vs.) önerebilir. Bu ürünler genellikle uyumadan önce terleyen bölgeye sürülür. Uyanınca bu ürünler temizlenir ve başka bölgelere bulaşmamasına dikkat edilir.
• Sinir sistemi ilaçları. Ağız yoluyla alınan bu ilaçlar birtakım sinirlerin birbirleriyle etkileşime geçmesini engellerler. Bu da bazı insanlarda aşırı terlemenin azalmasına yardımcı olur. Ancak bu ilaçların ağız kuruluğu, göz bulanıklığı ve mesane sorunları gibi yan etkileri olabilir.

2) Botulinum toksini (botox) tedavisi

Botulinum toksini ile yapılan tedavi geçici olarak terlemeye yol açan sinirleri engeller. İşlemden önce cilt uyuşturulur. Aşırı terleme olan bölgeye enjeksiyon yapılır. Bu yöntemin etkisi 12 ay kadardır, ardından tedavinin tekrarlanması gerekir. Bu tedavi acılı ve ağrılı olabilir ve etkilenen bölgede kas güçsüzlüğüne yol açabilir.

3) İyontoforez yöntemi

Bu yöntemde düşük elektrik akımı verilen bir su tankının içine ayaklar sokulur ve 20 ila 30 dakika kadar beklenir. Bu tedavinin terin cilt yüzeyine ulaşmasını engellediği düşünülmektedir. Bu yöntem haftada birkaç kez tekrarlanır, birkaç seanstan sonra ise terleme azalabilir. Bu tedaviyi evde yapmak da mümkündür zira iyontoforez makinaları temin edilebilmektedir. İyontoforez güvenli bir yöntem olarak görülse de elektrik akımı sebebiyle hamile kadınlara ve vücudunda metal implant olan kimselerle kalp ya da epilepsi hastası olanlara tavsiye edilmemektedir.

4) Endoskopik Torakal Sempatektomi (sinir ameliyatı)

Bu ameliyatla ayakta aşırı terlemeye yol açan sinirler kesilir ya da klips konarak engellenir. Aşırı ayak terlemesi yaşayan ve diğer tedavilerden yanıt alamayan hastalar için bu ameliyat önerilmektedir ve başarı oranı yüzde 90’dır. Ancak maliyetli bir yöntemdir.

Ayak terlemesine bitkisel çözüm önerileri

1) Karbonat

Alkali yapısından dolayı karbonat ayak terlemesi için en iyi çözümlerden biridir. Ilık suya üç yemek kaşığı karbonat koyun ve ayaklarınızı yarım saat boyunca bu suda bekletin. Ardından suyun dibinde kalan karbonatla ayaklarınızı ovun. Daha sonra ayaklarınızı iyice kurulayın.

2) Mısır nişastası

Mısır nişastası talk pudrası ile benzer bir görev görür ve ayak terlemesini hemen giderir. Ayaklarınıza mısır nişastası sürün ve yarım saat boyunca bu şekilde bekletin, ardından yıkayın. Ayaklarınızdaki teri emerek ayaklarınızın kuru kalmasını sağlayacaktır. Dilerseniz mısır nişastasıyla karbonatı karıştırarak daha etkili bir sonuç elde edebilirsiniz.

3) Soğuk su

 Ayak terlemesini önlemekte su en etkili maddelerden biridir. Günde 10-12 bardak soğuk su içebilir ya da ayaklarınızı 15-20 dakika boyunca soğuk suda bekletebilirsiniz. Bu yöntem ayrıca ayaklarınızın rahatlamasını sağlayacaktır ancak ayak terlemesi için kalıcı bir etkisi bulunmamaktadır.

4) Limon suyu

Limon doğal olarak deodorant etkisi görür. Ayaklara pamuklu bir bez ile limon suyu uygulayabilirsiniz ya da eğer cildiniz hassassa limon suyunu suyla seyrelterek kullanabilirsiniz. Bir diğer yöntem de limon suyu ile tuzu karıştırıp ayakları karışım kuruyana dek bu karışımla ovmaktır. Bu yöntemler zamanla ayaklarınızın terleme oranını azaltacaktır.

5) Domates suyu 

Domates suyu cildi serinletip soğutur, bu da daha az terlemeye yardımcı olur. Ayaklarınızı domates suyuna daldırırsanız vücut sıcaklığınız azalacaktır. Ayrıca domateste yüksek oranda sodyum bulunmaktadır ve sodyum ayakların kuru kalmasına da yardımcı olacaktır.

6) Elma sirkesi

Ayak terlemesi için evde uygulayacağınız en etkili yöntem muhtemelen elma sirkesi kullanmaktır. Elma sirkesinin içinde sıkılaştırıcı maddeler bulunmaktadır ve aynı zamanda elma sirkesi cildin pH seviyesini de dengeler. Ayrıca elma sirkesi tüketmek metabolizmanızı hızlandırarak obeziteye yakalanma ihtimalinizi de azaltır, obezite aşırı terlemenin en yaygın nedenidir.

Ayaklarınızı öncelikle ılık su ile yıkayın, daha sonra pamuklu bir bez aracılığıyla doğal, işlem görmemiş elma sirkesini suyla seyrelterek ayağınıza sürün ve uyuyun. Ertesi sabah duş alın, ayaklarınızı iyice yıkayın ve kurulayın. Kuruladıktan sonra ayağınıza bebek pudrası sürebilirsiniz. Ayrıca bir bardak suya bir iki çay kaşığı elma sirkesi ve biraz bal ekleyerek günde iki kez tüketmeniz de yararlı olacaktır.

Kaynaklar:

http://www.footvitals.com/skin/sweaty-feet.html

http://www.apma.org/Learn/FootHealth.cfm?ItemNumber=1951

http://www.footvitals.com/skin/sweaty-feet.html

https://www.healthline.com/health/hyperhidrosis/how-to-handle-sweaty-feet#2

https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/hyperhidrosis/diagnosis-treatment/drc-20367173